گاهی از شنیدن این واژه فکر می‌کردم
که «یک‌نیمه» به معنای دو نیمۀ یک آدم است که با دو نام هم‌سان در دو تن تقسیم شده‌اند.
این معنا را واژۀ «نیم» در ذهنم تداعی می‌کرد، اما اکنون توضیح دیگری دارم.
واژۀ آمیختۀ «یک‌نیمه/ yak-nema» با واو مجهول، در
گویش هزاره‌گی به دو یا چند آدم هم‌نام گفته می‌شود. واژۀ «نیم+ه» در ظاهر به نظر
می‌رسد که با واژۀ انگلیسی «نیم/Name» به معنای نام
مرتبط باشد، اما چون کاملاً ساختار زبان فارسی را دارد، چنان نخواهد بود.
بنابراین، احتمال اینکه از ترکیب فارسی (یک+نام+ه) ساخته شده باشد، بیش‌تر است.
پسوند «ه» غیر ملفوظ در زبان دری، در کنار نقش‌های دیگر، صفت‌ساز نیز است؛ چون:
یک‌روز ← یک‌روزه
شش‌ماه ← شش‌ماهه
یک‌نام ← یک‌نامه
در گویش هزاره‌گی، گاهی مصوت /آ/ در
وسط واژه، به مقتضای تسهیل در تلفظ، رفته‌رفته به /ی/ مجهول تغییر کرده است؛
مانند «یک‌سیله»، «یک‌نیمه» و «پی‌جیمه» به شکل زیر:
پای‌جامه/ پاجامه ← پَی‌جیمه (تُنبان)
یک‌ساله ← یک‌سیله
یک‌نامه ← یک‌نیمه (هم‌نام)
جالب این است که واژه‌های «نیم/ name» و «پَی‌جامه/ pajama» در انگلیسی نیز
به عین معنا و با کمی تفاوت در تلفظ آمده‌اند.
یادداشت: تعدادی از واژه‌های کهن در
زبان‌های انگلیسی و فارسی مشترک‌اند که در اینجا مجال بحث در بارۀ آنها نیست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر